Τι είναι η αισθησιοκινητική περίοδος;

Η αισθησιοκινητική περίοδος αποτελεί το πρώτο στάδιο της γνωστικής ανάπτυξης του παιδιού σύμφωνα με τον Jean Piaget και καλύπτει την ηλικία από 0 έως περίπου 2 ετών. Είναι η φάση όπου το βρέφος μαθαίνει τον κόσμο μέσα από τις αισθήσεις και τις κινήσεις ,πριν ακόμη υπάρξουν λέξεις ή σύμβολα.

Πώς μαθαίνει το παιδί σε αυτή την περίοδο;

Το παιδί της αισθησιοκινητικής φάσης:

1. Εξερευνά τον κόσμο με τις αισθήσεις

Αγγίζει, γεύεται, ακούει, κοιτάζει, μυρίζει.
Ο εγκέφαλός του «καλωδιώνεται» μέσα από αυτή την ακατάπαυστη αισθητηριακή εμπειρία.

2. Μαθαίνει μέσα από την κίνηση

Το σώμα γίνεται το πρώτο «εργαλείο σκέψης».
Όσο περισσότερο κινείται, τόσο περισσότερο οργανώνεται ο εγκέφαλος.

3. Αναπτύσσει την αντικειμενική μονιμότητα

Το παιδί καταλαβαίνει πως ένα αντικείμενο συνεχίζει να υπάρχει, ακόμη κι αν δεν το βλέπει.
Το παιχνίδι «κου-κου-τζά» υποστηρίζει αυτή τη δεξιότητα.

4. Δημιουργεί τις πρώτες νοητικές δομές

Συνδυάζει αισθήσεις, κινήσεις και επαναλήψεις, αρχίζοντας να καταλαβαίνει αιτία, αποτέλεσμα (π.χ. κουνάω την κουδουνίστρα → ακούγεται ήχος).

5. Χτίζει δεσμό και ασφάλεια

Η αλληλεπίδραση με τον φροντιστή (ματιά, αγκαλιά, φωνή, ρυθμός) αποτελεί θεμέλιο για:

• ρύθμιση συναισθημάτων
• εμπιστοσύνη στον κόσμο
• μελλοντική μάθηση
• γλωσσική ανάπτυξη

Γιατί είναι σημαντική η αισθησιοκινητική περίοδος;

Η συγκεκριμένη περίοδος είναι καθοριστική, επειδή:

➡️ Η σκέψη «χτίζεται» πρώτα με δράση.
➡️ Το σώμα και οι αισθήσεις οργανώνουν το νευρικό σύστημα.
➡️ Αυτή η φάση επηρεάζει άμεσα δεξιότητες όπως προσοχή, μνήμη, γλώσσα και κοινωνική αλληλεπίδραση.

Όπως συχνά λέμε στην αναπτυξιακή ψυχολογία:
«Πρώτα μαθαίνω με το σώμα — μετά μαθαίνω με το μυαλό.»

👶 Πώς μπορούν οι γονείς να υποστηρίξουν αυτή τη φάση;

• Με αισθητηριακά παιχνίδια (νερό, άμμος, υφές).
• Με ασφαλή χώρο για κίνηση και εξερεύνηση.
• Με ήρεμη, ρυθμική και ζεστή επικοινωνία.
• Με παιχνίδια παρουσίας–απουσίας.
• Με χρόνο για ελεύθερη δοκιμή και πειραματισμό.

📚 Βιβλιογραφία

• Παπαγιάννης, Γ. (2016). Αναπτυξιακή Ψυχολογία: Από το βρέφος στο παιδί. Αθήνα: Τόπος.
• Κουρκούτας, Η. (2019). Ψυχολογία της Ανάπτυξης. Αθήνα: Gutenberg.
• Κουτσουβάνου, Σ. (2013). Αισθητηριακή Ολοκλήρωση και Παιδί. Αθήνα: Καλειδοσκόπιο.
• Ντολιοπούλου, Ε. (2012). Σύγχρονες Προσεγγίσεις για τη Μάθηση και την Ανάπτυξη στην Προσχολική Ηλικία. Αθήνα: Πεδίο.
• Κουτσούμπα, Μ. (2007). Βρεφική και Νηπιακή Ηλικία: Ανάπτυξη, Αλληλεπίδραση, Παιχνίδι. Αθήνα: Μεταίχμιο.